Wat is de Fibonacci retracement? Uitleg en toepassing in technische analyse

Geschatte leestijd: 6 minutes

Koersen bewegen zelden in een rechte lijn omhoog of omlaag. Markten maken regelmatig tijdelijke tegenbewegingen, bijvoorbeeld door winstnemingen of veranderend sentiment.

Veel beleggers zoeken naar manieren om die terugtrekkende bewegingen te duiden.
Een veelgebruikte tool binnen de technische analyse is de Fibonacci retracement-indicator. Deze kan helpen om potentiële steun- en weerstandsniveaus in kaart te brengen.

In dit artikel leest u wat de Fibonacci-indicator is, hoe deze tot stand komt, en op welke manieren deze wordt toegepast in de praktijk.

De oorsprong van Fibonacci

De Fibonacci-indicator is gebaseerd op een getallenreeks die werd beschreven door Leonardo van Pisa, ook bekend als Fibonacci. In deze reeks is elk getal de som van de twee voorgaande: 0, 1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, …

Door opeenvolgende getallen uit deze reeks op elkaar te delen, ontstaan verhoudingen die opvallend vaak terugkomen in natuurlijke patronen — zoals in bloemstructuren, schelpen of zelfs de verhouding tussen lichaamsdelen. Een bekende uitkomst is 0,618, ook wel de Gulden Snede genoemd.

De Gulden Snede (of golden ratio) is een wiskundige verhouding waarbij het kleinste deel zich verhoudt tot het grootste, zoals het grootste zich verhoudt tot het geheel. Deze verhouding wordt ook weerspiegeld in de 61,8%-lijn binnen de Fibonacci retracement-tool.

De belangrijkste Fibonacci-ratio’s die in technische analyse worden gebruikt, zijn:

0,236
0,382
0,500
0,618 (de zogeheten golden ratio)
0,764

Met name de 38,2%– en 61,8%-niveaus worden vaak geobserveerd als mogelijke keerpunten in een koerscorrectie. Hoewel deze niveaus geen voorspellingen doen, geven ze structuur aan visuele koersanalyse en worden ze veel gebruikt binnen technische analyse.

Wat doet de Fibonacci retracement-indicator?

De Fibonacci retracement-indicator helpt beleggers bij het inschatten van mogelijke correctieniveaus binnen een opwaartse of neerwaartse trend. Na een sterke koersbeweging — omhoog of omlaag — is het niet ongebruikelijk dat een correctie plaatsvindt, waarbij de koers tijdelijk een deel van de eerdere beweging terugneemt.

Door het uitzetten van Fibonacci-lijnen op een relevante koersbeweging kunnen mogelijke steun- of weerstandszones worden geïdentificeerd.

Hoe werkt het in de praktijk?

Bepaal de trend: Is de onderliggende koersbeweging stijgend of dalend?
Teken de lijnen: Bij een stijging worden de lijnen van onder naar boven getrokken; bij een daling andersom.
Analyseer de niveaus: De koers kan mogelijk reageren op de 38,2%, 50% of 61,8%-lijn.

Belangrijk om te weten: de Fibonacci-indicator is geen voorspellend model, maar een analysetool die mogelijke keerpunten visueel inzichtelijk maakt.

Fibonacci retracement - fibonacci trading - fibonacci indicator — Fibonacci retracement

Voorbeelden uit de praktijk

Fibonacci retracement op de Nasdaq-futures

In onderstaande grafiek is te zien hoe de Fibonacci retracement-niveaus zijn toegepast op de koersbeweging van de Nasdaq (NQ JUN25 Futures). De lijnen zijn uitgezet vanaf een lokale top tot aan een recente bodem.

Eerst weet de koers stevig op te veren vanaf het 50%-niveau. Enkele dagen later als de koers nogmaals sterk terugvalt, lijkt de ‘definitieve’ bodem rond het 61,8%-niveau te zijn gevormd. In dit voorbeeld kan Fibonacci dus worden gebruikt om een potentiele hogere bodem te vinden, die vaak voorkomt aan het einde van een dalende trend.

Apple: 50%-niveau biedt weerstand

In de onderstaande grafiek van Apple Inc. zien we hoe de Fibonacci retracement-niveaus zijn toegepast op een neerwaartse koersbeweging. De lijnen zijn getrokken van een lokale top tot aan de recente bodem.

Na de daling veert de koers op en raakt bijna het 50%-niveau (circa 214,73 USD). Dit niveau blijkt tijdelijk te fungeren als weerstand, waarna de koers opnieuw afzwakt.

Dit voorbeeld laat zien hoe retracementniveaus zoals 38,2%, 50% en 61,8% in de praktijk kunnen worden gebruikt om mogelijke reactiezones te analyseren. In dit geval werd het 50%-niveau visueel een belangrijk punt waarop de opwaartse beweging tijdelijk stagneerde.

Het is belangrijk om te benadrukken dat de Fibonacci-indicator geen zekerheid geeft over toekomstige koersbewegingen, maar eerder ondersteuning biedt bij de interpretatie van mogelijke correctie- of draaipunten in de grafiek.

Fibonacci en Elliott Wave

Een meer geavanceerde toepassing is de combinatie van Fibonacci-niveaus met de Elliott Wave-theorie. Binnen deze benadering worden projecties niet alleen achteraf gebruikt (zoals bij retracements), maar ook vooruit — met behulp van zogeheten Fibonacci extensions.

De belangrijkste uitbreidingsniveaus zijn:

161,8%
261,8%
423,6%

Deze worden gebruikt om potentiële koersdoelen te bepalen op basis van eerdere golfbewegingen. In onderstaande grafiek van de AEX-index wordt de Fibonacci extensie gebruikt om potentiële koersdoelen in kaart te brengen. In dit geval is eerst een opwaartse beweging — ook wel bekend als wave 1 binnen de Elliott Wave-theorie — gebruikt om het 0 en 1 punt te plaatsen.

Vanaf dat punt zijn Fibonacci extensieniveaus geprojecteerd op de volgende bewegingen. Dit resulteert in een aantal niveaus boven het vorige hoogtepunt:

161,8% extensie rond 852 punten
261,8% extensie bij 939 punten

Zoals te zien is in de grafiek, vormden deze extensieniveaus geen harde grenzen, maar gaven ze mogelijke zones aan waar de koers naar toe zou kunnen. De 161,8%-projectie bleek een tijdelijke barrière, waarna de koers door steeg richting het 261,8%-niveau.

Deze toepassing van Fibonacci extensies wordt vaak gebruikt bij het analyseren van vervolgbewegingen binnen een trend, in tegenstelling tot retracements die correcties meten binnen bestaande bewegingen. Het is een visuele methode om koersprojecties op een gestructureerde manier in kaart te brengen.

Fibonacci-indicator gebruiken via LYNX

Binnen de handelsplatformen die via LYNX beschikbaar zijn — zoals het TWS Handelsplatform of LYNX+ — is de Fibonacci retracement-indicator eenvoudig toe te passen.

Open de grafiek van het gewenste instrument.
Klik aan de linkerkant op de vier streepjes en kies voor “Fib Retracement”.
Klik op het startpunt van de beweging en houd de muisknop ingedrukt tot het eindpunt.
Laat los en de Fibonacci-lijnen verschijnen automatisch.

De fibonacci-niveaus worden automatisch berekend op basis van de geselecteerde koersbeweging. Eventueel kunnen de getallen, kleuren en diktes van de lijnen worden aangepast.

Tot slot: hulpmiddel, geen garantie

De Fibonacci-indicator biedt structuur in de analyse van koersbewegingen, maar is geen instrument dat exacte voorspellingen doet. De effectiviteit hangt af van de context waarin de lijnen worden toegepast en kan verschillen per tijdsframe of marktsituatie.

Daarom is het aan te raden om Fibonacci te combineren met andere analysemethoden, zoals trendlijnen, steun- en weerstandsniveaus of momentumindicatoren. Op die manier ontstaat een meer gebalanceerd beeld van het koersverloop.